Meer dan helft van Belgische spoornet uitgerust met veiligheidssysteem ETCS

De installatie en ingebruikname van ETCS (European Train Control System) op de ‘dorsale wallone’, de strategische spoorverbinding tussen Luik en Namen, op 12 maart 2023 betekende een symbolische mijlpaal voor Infrabel, het spoor en ons land. Voortaan is meer dan de helft van het Belgische spoornet uitgerust met het Europese veiligheidssysteem. In dit artikel blik ik terug op deze mijlpaal, maar ook op enkele ETCS-realisaties en over het belang van dit strategische veiligheidsproject voor België en Europa.

Hart van Belgisch spoornet uitgerust met ETCS

Ik ben trots op deze mijlpaal tussen Luik en Namen waarbij 122 km ETCS-spoor in dienst werd gesteld en we zo de kaap van 50 % ETCS op ons netwerk hebben bereikt. 

Intussen werken onze Infrabel-teams stapsgewijs verder aan de uitrol. Zo was tijdens het weekend van 3-4 juni de belangrijke spoorzone tussen Brussel-Zuid en Halle aan de beurt. Toen werden er ’s nachts 650 ETCS-bakens in de sporen in dienst genomen: 300 seinen werden voorzien van ETCS en 3.200 mogelijke treintrajecten werden getest, een grootschalige terreinoperatie. Dankzij die 127 km aan ETCS-hoofdsporen staat de teller nu op 54 % van de hoofdsporen (3.462 km) die inmiddels zijn uitgerust. 

Deze fase was een vervolg op de eerdere fase in december 2022 toen de Brusselse Noord-Zuidverbinding (58 km aan hoofdsporen, 320 seinen) werd uitgerust met ETCS. Dagelijks passeren er in die strategische verbinding tussen de stations Brussel-Zuid en Brussel-Noord maar liefst 1.200 reizigerstreinen. Dit is 1/3 van alle treinen die dagelijks op ons netwerk rijden. Het hart van het Belgisch spoornet beschikt dus vandaag over het Europese veiligheidssysteem. 

ETCS zorgt voor een constante en volledige veiligheidsbewaking van de treinrit en de maximum toegelaten snelheid. Wanneer een treinbestuurder sneller rijdt dan toegelaten of wanneer hij de seinen niet respecteert, zal het systeem onmiddellijk ingrijpen door automatisch te vertragen of een remming uit te voeren. Er bestaan verschillende ETCS-technologieën waarvan het doel hetzelfde is: ETCS ‘niveau 2’ steunt op de transmissie van informatie tussen de infrastructuur en de stuurpost van een trein via radiogolven. Bij ETCS ‘niveau 1’ zorgen de bakens in de sporen voor het doorsturen van de informatie naar de treinen. 

Top van meest veilige Europese spoornetten

Met uitzondering van Luxemburg – dat zijn hele spoornet met ETCS heeft uitgerust – is België vandaag het land in de Europese Unie dat in relatieve cijfers het grootste aantal met ETCS-uitgerust sporen heeft. In 2023 zal Infrabel in totaal 860 km hoofdspoor met ETCS hebben uitgerold. En de komende jaren worden de inspanningen verdergezet. 

Het doel is om tegen eind 2025 het volledige Belgische spoornet van ETCS te voorzien, waarmee België zijn positie als een van de Europese koplopers verder zal verstevigen. De totale investering voor het ETCS-project van Infrabel bedraagt ruim 2 miljard euro en is overeenkomstig het Masterplan ETCS dat na het treinongeval van Buizingen (15 februari 2010) werd goedgekeurd in het Belgische parlement. 

ETCS is een Europees en interoperabel systeem. Deze norm is niet enkel op veiligheid gericht, maart laat ook toe de seininrichtingssystemen te uniformiseren en dus het internationale treinverkeer te bevorderen. Dit is gezien de Europese ambities om het treinverkeer te doen groeien ten voordele van de mobiliteit, de logistiek en het milieu, van essentieel belang, zeker voor een land als België dat een Europese draaischijf is voor reizigers- en goederenverkeer. 

Mede dankzij de Europese instellingen en internationale organisaties in Brussel is ons land een strategische hub en dagelijks passeren er ongeveer 100 hogesnelheids- en internationale treinen via de hoofdstad. Voorts is België lid van drie internationale goederencorridors die het goederenvervoer per spoor tussen de grote economische polen (onder meer de havens als toegangspoorten) in Europa stimuleren. 

Veiligheid ten dienst van onze klanten en België

De uitrol van de seininrichtingstechnologie ETCS op ons spoornet wint elke dag aan belang. ETCS biedt, in combinatie met de systemen voor het beheer van het treinverkeer in de verkeersleiding van onze seinhuizen die nu volledig geautomatiseerd zijn, onze klanten het hoogste veiligheidsniveau. Het versterkt zo de positie van België dat dus een van best uitgeruste en veiligste spoornetten in Europa heeft. 

De installatie van ETCS is een topprioriteit voor Infrabel en ik wil dan ook al onze teams bedanken – en die van de betrokken aannemers – die dag en nacht, op het terrein en achter de schermen, aan het werk zijn om deze belangrijke stappen voorwaarts te maken.      ■