Fijn uitgekiende waterhuishouding bij heraanleg Catershoflaan

Het district Merksem legt in samenwerking met Aquafin de Catershoflaan opnieuw aan vanaf het Kroonplein tot aan de Lange Bremstraat. De riolering is aan vervanging toe en aansluitend worden de rijweg en voet- en fietspad vernieuwd. Eyecatcher wordt ongetwijfeld de opgesmukte groene middenberm die zal dienstdoen als infiltratiekom, gracht en bewegingsruimte voor bewoners en passanten. “Het hemelwater wordt verzameld in de middenberm waar het aan de oppervlakte kan infiltreren”, aldus Ben Catry, projectleider bij Witteveen+Bos. De start van de werken is gepland na het bouwverlof, Colas treedt op als hoofdaannemer.

In de vernieuwde Catershoflaan komen kort samengevat een gescheiden rioleringsstelsel, voetpaden in betonstraatstenen, fietspaden in asfalt, parkeerstroken in kasseien met waterdoorlatende voeg, een rijweg in asfalt, verkeersplateaus, bomen in de parkeerstrook, plantvakken met bomen ter hoogte van de kruispunten, fietsenstallingen, papiermanden en nieuwe verlichting. Aan het project ging een langdurig participatieproces vooraf waarbij de bewoners van de straat vanaf het begin betrokken werden. Uit de ideeën van de bewoners werden drie verschillende basisconcepten gehaald. Deze concepten werden toegelicht via een online infomoment en tijdens digitale workshops stelden bewoners vragen, benoemden ze de voor- en nadelen van de verschillende concepten en uitten ze hun voorkeur. Andere bewoners gaven via het antwoordformulier, mail of telefonisch hun mening door. 

Middenberm voor infiltratie

De input van de bewoners werd meegenomen in de beslissing van het districtscollege om het concept met de groene middenberm verder uit te werken. Dit concept is dan met de input verder uitgewerkt naar een voorontwerp. Ben Catry: “Het gekozen concept is qua invulling eigenlijk vergelijkbaar met de bestaande situatie, met centraal een middenberm en aan weerszijden rijweg, parkeerplaatsen en fiets- en voetpaden. Maar in de nieuwe situatie zullen de middenberm en het voet- en fietspad breder worden en de rijweg smaller. In de middenberm worden een infiltratiekom en gracht voorzien waar het hemelwater verzameld wordt. Van het voetpad stroomt zo alles naar het midden. In de borduren zijn gaten voorzien waardoor het water de middenberm kan bereiken om daar dan te infiltreren zonder extra rioleringsvoorziening. Komt het water te hoog, dan stroomt het over naar de RWA-leiding die onder de straat wordt geïntegreerd, samen met de DWA-leidingen. Ook de kasseien van de parkeervakken zullen infiltratie mogelijk maken.”

In een laatste fase werd het voorontwerp verfijnd tot een definitief ontwerp. Elke stap van het proces wordt met de bewoners teruggekoppeld. “Witteveen+Bos werd na het voorontwerp bij het project betrokken om zich over de waterhuishouding en de technische uitwerking van het volledige project te buigen”, verduidelijkt Ben Catry. “Het hele concept rond de rechtstreekse infiltratie hebben wij uitgewerkt, uiteraard in samenspraak met de bouwheren en de aannemer. Naast de maximale infiltratie via de middenberm zijn de rioleringsbuizen onder de rijweg groter gedimensioneerd om de steeds zwaarder wordende buien op te vangen. En op het einde zijn knijpers voorzien om het water indien nodig in de buizen te bufferen en zo het afwateringsstelsel te ontlasten.” 

Blauwgroene transformatie

Met maximale infiltratie van hemelwater en de integratie van groen als prioriteiten ondergaat de Catershoflaan een blauwgroene transformatie. In de middenberm komen twee types bomen. Enerzijds ‘dragers’: op termijn grote bomen, geschrankt aangeplant en met een lange levensduur. Anderzijds ‘ondersteuners’: kleinere bomen, willekeurig aangeplant en met een minder lange levensduur. Hierdoor ontstaat er van bij het begin een mooi groen beeld. Op lange termijn zullen enkel nog de dragers overblijven die tegen dan een mooie laanstructuur hebben gevormd. In de middenberm komen er verder ook nog twee pleintjes met zitbanken, papiermanden, verlichting en enkele stapstenen, struiken, een aantal boomstammen en bloemrijke beplanting aan de kruispunten.

“De middenberm toch toegankelijk houden voor de bewoners is een belangrijk aandachtspunt. Een smalle, maar diepe gracht zou een goede oplossing zijn voor de infiltratie, maar zou de bewegingsruimte beperken. Een 8 meter brede en 50 centimeter diepe infiltratiekom is dus een prima tussenoplossing. Daar kan nog perfect in gespeeld en bewogen worden. Een doorgedreven burgerparticipatie, zoals hier gebeurd, is bijzonder belangrijk bij dergelijke projecten. Het zoeken naar blauwgroene oplossingen bij riolerings- en wegenisprojecten is iets wat steeds vaker gebeurt, maar het effectief doen blijft een moedige keuze. Gezien de hoge parkeerdruk is er ook bij dit project veel aandacht voor een juiste fasering, zodat de hinder voor de bewoners tot een minimum wordt beperkt”, besluit Ben Catry.      ■