Platform over infrastructuur, ruimtelijke inrichting, civiele- en openbare werken
Een ontwerper neemt beslissingen die het straatbeeld voor generaties bepalen. De materiaalkeuze die vandaag wordt gemaakt, heeft niet alleen impact op uitstraling en comfort, maar ook op de toekomst van onze leefomgeving. Daarom begint duurzaam ontwerpen bij het juiste materiaal op de juiste plaats.
Volgens Peter Maris is natuursteen daarbij een bijzonder sterke keuze. Het is een puur natuurproduct: de aarde doet het werk, niet de fabriek. Daardoor vraagt natuursteen veel minder energie om te winnen en te verwerken in vergelijking met het produceren van beton- of kleiproducten en asfalt.
Een recente studie toont aan dat voor een project van 1.000 m² verharding over een periode van 100 jaar, de totale energiebehoefte van natuursteen kasseien ongeveer 471.900 megajoule (MJ) bedraagt. MJ is een eenheid die aangeeft hoeveel energie een materiaal in totale levensduur gekost heeft, van ontginning tot plaatsing. Hoe lager deze waarde, hoe duurzamer het materiaal. Ter vergelijking: voor dezelfde oppervlakte over dezelfde periode in betonstraatstenen loopt die energiebehoefte op tot maar liefst 1.149.000 MJ en voor betonplaten 2.136.000 MJ. Dat is meer dan vier keer zoveel. Voor kleiklinkers is dit zelfs 3.995.000 MJ en voor asfalt 5.210.000 MJ (bron: Sustainability Study of external paving Deutscher Naturwerkstein-Verband e.V.)
“Ook op vlak van CO2-uitstoot hoort natuursteen bij de meest klimaatvriendelijke keuzes”, zegt Peter Maris. Dezelfde studie besluit dat natuursteenkasseien bijna zeven keer minder CO2 uitstoten dan prefab beton, en kleiklinkers doen het zelfs nog slechter. Door zijn uitzonderlijk lange levensduur – vaak meer dan honderd jaar, zonder nood aan vervanging – blijft de milieu-impact van natuursteen laag gedurende de volledige tijd dat een project wordt gebruikt.
Bij Maris Natuursteen is duurzaamheid verankerd in het volledige beleid. Zo zijn ze reeds ver gevorderd in het traject van de CO2-prestatieladder, waarbij ze de uitstoot actief meten, verminderen en transparant rapporteren. Daarnaast voeren ze levenscyclusanalyses (LCA’s) uit voor verschillende natuursteenmaterialen, zodat aan ontwerpers en bouwheren ook cijfermatig zal kunnen aangetoond worden dat natuursteen de duurzame keuze is – toegespitst op hun specifiek project.
Een belangrijk deel van de activiteiten draait rond de zorgvuldige recuperatie van oude kasseien en bestratingsmaterialen. Ze breken bestaande natuursteen selectief uit, reinigen deze en sorteren deze per steensoort en formaat. Daarna brengen ze de materialen opnieuw in omloop als volwaardige bouwstenen – in hun originele vorm of in gezaagde vorm. Deze werkwijze vermindert de nood aan nieuwe ontginning en transport, bespaart aanzienlijke hoeveelheden CO2 en energie, behoudt het authentieke karakter van historische materialen en sluit naadloos aan bij doelstellingen voor circulair bouwen die gesteld worden door overheden. Gerecupereerde kasseien bieden dezelfde en dikwijls betere technische prestaties als nieuw materiaal, maar met een veel kleinere ecologische voetafdruk.
Er is nog een bijkomend voordeel voor al dan niet gerecupereerde natuursteen: in vrijwel elke stad of gemeente is er ruimte genoeg om te kiezen voor natuursteenkasseien. Denk aan parkeerplaatsen, pleinen, dorpskernen … Plekken waar vandaag nog vaak materialen worden gebruikt met een veel hogere klimaatvoetafdruk, terwijl natuursteen zowel technisch als esthetisch een grote meerwaarde biedt. Door die bewuste keuze maken ontwerpers een tastbaar verschil: zichtbaar aan de oppervlakte, voelbaar in de klimaatimpact én blijvend door de uitzonderlijk lange levensduur van natuursteen.
“Toch zijn deze gerecupereerde materialen niet altijd in alle gewenste formaten of hoeveelheden beschikbaar”, vervolgt Peter Maris. Bepaalde projecten vragen daarom om nieuwe natuursteen. Ook dan blijven duurzaamheid en transparantie net zo belangrijk. “Daarom hebben we de principes van het TruStone-initiatief onderschreven, het Vlaams-Nederlands convenant voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO). Hiermee engageren we ons om onze volledige keten in kaart te brengen, risico’s zoals kinderarbeid, onveilige werkomstandigheden en milieuschade te identificeren en te beperken. Concreet onderwerpen we buitenlandse groeves en productiefaciliteiten, via de onafhankelijke organisatie Xertifix, aan strenge controles en audits. Zij verifiëren ter plaatse of er wordt voldaan aan de richtlijnen van de OESO, de Verenigde Naties en de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) op het vlak van mensenrechten, arbeidsomstandigheden, leefbaar loon en milieubescherming.”
Volgens Peter Maris is natuursteen niet alleen duurzaam omdat het langer meegaat en meermaals kan hergebruikt worden. Ook omdat natuursteen een puur natuurmateriaal is, kan het na zijn levensduur probleemloos terug opgenomen worden in de natuurlijke kringloop. Het kan gewoon weer aan de natuur worden teruggegeven, zonder negatieve impact op het milieu. Het is mooi omdat het karakter en tijdloosheid toevoegt aan elke buitenruimte. Zo kunnen er ruimtes gecreëerd worden met een materiaal dat niet alleen nu waarde heeft, maar ook voor de generaties die volgen.
