Hybride machines als katalysator voor duurzamere werven

De elektrificatie van bouwmachines blijft ook anno 2025 een hot topic in de bouwsector. Een ontwikkeling die in dat verhaal behoorlijk onderbelicht bleef: hybride. Tot nu, want voor Cordeel bouwde het Nederlandse Van Den Heuvel een Sennebogen 6113 hijskraan met Stage V dieselmotor om tot een full electric machine met range extender. Een primeur in de Benelux en een opmerkelijke innovatie die ook Van Haut, distributeur van onder andere Sennebogen in België, toejuicht. “Een hybride machine biedt exact dezelfde elektrische capaciteit als een volledig elektrische uitvoering, maar beschikt ook over een back-up in de vorm van een dieselmotor”, klinkt het enthousiast in koor bij Van den Heuvel en Van Haut.

Zowel in Nederland als in België wordt ingezet op elektrificatie van materieel, al verschillen de snelheden en incentives per land. Het is geen publiek geheim dat Nederland hierin voorop loopt, mede door een subsidiesysteem en meer druk vanuit de overheid om werven te elektrificeren. Marc Timmerman, zaakvoerder bij Van den Heuvel: “We merken momenteel wel een vertraging omwille van een overbelast stroomnet. Maar ik verwacht dat de markt in Nederland blijft evolueren, mede dankzij een extra stimulans vanuit de overheid.” Ook in België worden stappen gezet, maar de gashendel staat nog niet volledig open. “We lopen in België enkele jaren achterop, maar het traject is gelijkaardig. Ik verwacht dit jaar vanuit de overheid enkele incentives die voor een stroomversnelling kunnen zorgen”, zegt Dries Van Haut, managing director bij Van Haut en tevens voorzitter van SIGMA, de beroepsvereniging van importeurs van bouwmachines.

De grote troef van hybride

Volledig elektrische machines winnen dus aan terrein, maar stuiten nog vaak op praktische obstakels, zoals de afhankelijkheid van laadinfrastructuur. “Veel bouwplaatsen hebben geen of beperkte stroomvoorziening”, zegt Marc Timmerman. “Een volledig elektrische machine kan op die werven niet functioneren, wat leidt tot stilstand en verlies van productiviteit. Daarom ben ik ervan overtuigd dat hybride een bijzonder waardevol alternatief is. Hybride machines zijn in essentie volledig elektrisch, maar beschikken over een back-up in de vorm van een stage V dieselmotor. Die wordt alleen ingezet bij noodgevallen, bijvoorbeeld wanneer de stroom uitvalt of wanneer er ’s nachts doorgewerkt moet worden. En dat is een wezenlijk verschil in vergelijking met hybride personenwagens, waar na 50 tot 60 kilometer de dieselmotor ‘moet’ bijspringen.”

Dries Van Haut benadrukt dat hybride geen tussenstap is, maar een volwaardige uitbreiding van het aanbod. “Voor aannemers verlaagt dit aanzienlijk de drempel om te investeren in een duurzamere vloot. Door voor hybride te kiezen kan enerzijds voldaan worden aan de eisen van duurzame aanbestedingen, maar staat de machine anderzijds niet buitenspel voor werven waar de voorzieningen om elektrisch te werken ontbreken. Deze machine is met andere woorden ook inzetbaar op sites waar er geen stroom aanwezig is. Dan springt de dieselmotor bij en wordt er alsnog 30 % brandstofbesparing gerealiseerd ten opzichte van een volledige dieselmachine. Veel meer flexibiliteit dus. Bij Van Haut volgen we met argusogen de inspanningen die Van den Heuvel levert. En het is dan aan ons om die vertaalslag naar België te maken, afhankelijk van de noden van de klant en de huidige marktsituatie. Op die manier vergroten we ook de afzetmarkt voor de constructeurs.”

Een van de eerste hybride hijskranen op de markt werd recent ingezet door bouwbedrijf Cordeel voor een project in Nederland. “De eerste signalen zijn bijzonder positief,” zegt Marc Timmerman. “De machine kan 10 tot 12 uur elektrisch draaien zonder laden, wat zelfs meer is dan verwacht.”

Kennisdeling en opleiding als essentieel onderdeel

Naast de technologische ontwikkeling is ook de opleiding van machinisten cruciaal. “We leveren niet alleen de machines, maar bieden ook cursussen aan”, zegt Marc Timmerman. “Machinisten moeten leren omgaan met elektrisch werken, batterijbeheer en de specifieke kenmerken van deze machines.” Dries Van Haut vult aan: “Trillingen en geluid worden tot een minimum beperkt waardoor het comfort voor de bestuurder vergroot. En de reactiesnelheid van de machine is zelfs beter dan bij een dieselvariant. Net als Van den Heuvel is service na verkoop of verhuur ook voor Van Haut prioritair. Opleiding is daar een onderdeel van. En daar hoort ook het creëren van een mindset bij. Om een voorbeeld te geven: een hijskraan verbruikt het meeste elektriciteit wanneer hij in beweging is. Het is dus belangrijk om je werkzaamheden zo in te delen dat verplaatsingen tot een minimum beperkt worden.”

Van den Heuvel en Van Haut zijn duidelijk: inzetten op hybride bouwmachines biedt aannemers en opdrachtgevers de kans om duurzamer te werken, zonder in te boeten op flexibiliteit en efficiëntie. Met de juiste stimulansen en verdere ontwikkeling kan deze technologie een cruciale rol spelen in de verdere elektrificatie van bouwmaterieel. “En wie zich in de praktijk wil laten overtuigen zonder meteen stevig te investeren kan bij Van Haut en Van den Heuvel een elektrische hijskraan huren om het comfort en het gemak te ervaren”, besluit Dries Van Haut.