Waterveiligheid met respect voor landbouw en natuur

Aan de Dijlemonding, in de polder van Heindonk (Willebroek), werkt Herbosch-Kiere als hoofdaannemer aan het gecontroleerd overstromingsgebied (GOG) Tien Vierendelen. Het is een van de vier deelprojecten binnen het Sigmaplan waar het bedrijf bij is betrokken. De nieuwe infrastructuur moet de regio beschermen tegen extreem stormtij, zonder de bestaande landbouwfunctie te verstoren.

“Tien Vierendelen zal enkel onder water komen te staan als de andere deelgebieden in de buurt — Bovenzanden, Zennegat en Grote Vijver Noord — hun capaciteit overschrijden,” legt projectleider Hans Busschots uit. “Omdat het hier zelden zal overstromen, kunnen landbouwers de gronden blijven bewerken. Zo combineren we bescherming met economisch landgebruik, recreatie en natuurbescherming.”

Een dijk van 1.600 meter en 200.000 m³ aangevoerde grond

Het gecontroleerde overstromingsgebied beslaat zo’n 37 hectare. In een eerste fase legt Herbosch-Kiere een ringdijk van 1.600 meter lang aan. Die moet het water tegenhouden wanneer nodig. “Voor die dijk hebben we ongeveer 200.000 kubieke meter grond nodig,” zegt Busschots. “Dat lijkt veel, en dat ís het ook. We voeren die grond volledig over het water aan, via schepen op de Dijle. Om dat mogelijk te maken, hebben we in maart 2024 eerst een tijdelijke lossteiger gebouwd.”

De keuze voor transport over water is geen toeval. In een watergevoelige polderzone moet grondvervoer immers zo weinig mogelijk verstoring veroorzaken. Tegelijk vragen de grondwerken om een nauwgezette opvolging. “We hebben veel aandacht voor de verdichting en draagkracht van de dijk en de kwaliteit van de aangevoerde grond,” benadrukt Busschots.

Dagelijks duizenden tonnen aangevoerde grond

Tussen april en oktober 2024 verliepen de grondwerken opvallend vlot, ondanks het natte karakter van het gebied. “We hebben bijna continu kunnen werken, met een gemiddelde aanvoer van 2.000 tot 3.000 ton grond per dag. Dat was enkel haalbaar dankzij een goede samenwerking met onze onderaannemer en een flexibele afstemming op de weersomstandigheden.”

Na een verplichte winterstop ging het werk in het voorjaar van 2025 opnieuw van start. Herbosch-Kiere wil de ringdijk tegen het najaar klaar hebben. Daarna volgen verdere afwerkingen.

Nieuw recreatief fietspad en verlaagde rivierdijk

“Zodra de ringdijk voldoende gestabiliseerd is, brengen we wegfunderingen aan en leggen we er een asfalt fietspad op,” vertelt Busschots. “Vervolgens verlagen we de huidige rivierdijk langs de Dijle, zodat die kan fungeren als overloopdijk.” De nieuwe infrastructuur moet eind 2026 volledig klaar zijn. Tegen dan ligt er niet alleen een dijk die stormtij opvangt, maar ook een aantrekkelijk fiets- en wandelgebied in een open landschap.

Aangepast grachtenstelsel garandeert goede afwatering

Het werkterrein ligt in een zone met een uitgebreid grachtenstelsel. Dat maakt de waterhuishouding complex. Herbosch-Kiere pakt dat probleem aan door het systeem slim te reorganiseren. “Voor de start van de werken hebben we de externe grachten ontkoppeld van het gebied binnen de ringdijk,” legt Busschots uit. “We sluiten ze nu aan op de Gentvlietloop, een grote nieuwe afwateringsgracht aan de buitenzijde van het gebied. Zo blijft de afwatering naar de Dijle vlot verlopen.”

Tien Vierendelen toont hoe waterveiligheid en ruimtelijke kwaliteit elkaar kunnen versterken. “We bouwen hier niet alleen een stevige buffer tegen stormtij, maar ook een open landschap dat ruimte biedt aan landbouw, natuur en recreatie,” besluit Busschots. “Dat evenwicht tussen bescherming en leefbaarheid maakt dit project bijzonder waardevol.”