Te droog, te nat: burgemeester, hoe goed bent u voorbereid?

Op dinsdag 1 april stond water wederom centraal tijdens de jaarlijkse VLARIO-dag in Antwerp Expo. Het beproefde recept, een inspirerende voormiddag vol lezingen in combinatie met een boeiende beursdag, viel duidelijk in de smaak bij de talrijke aanwezigen en de vele standhouders. GWW was een aandachtige toeschouwer tijdens de uiteenzettingen en onthield dat vooral samenwerken en financiering cruciaal zullen zijn om de vele uitdagingen op het vlak van waterbeheer het hoofd te bieden. 

VLARIO ondersteunt alle actoren in hun streven naar kwaliteit en benadrukt op alle niveaus de noodzaak van duurzame investeringen in het beheer van hemel- en afvalwater. De VLARIO-dag is jaarlijks de gelegenheid bij uitstek om enerzijds de uitdagingen onder het vergrootglas te leggen en anderzijds  terug te blikken op de realisaties, in combinatie met een netwerkmoment op de rioleringsbeurs.

Het openingswoord tijdens het voormiddagprogramma was voor minister Jo Brouns, Vlaams minister van Omgeving en Landbouw. De minister benadrukte in zijn toespraak het verbindende karakter van water en het belang van samenwerking. Hij feliciteerde VLARIO met de grote opkomst en bedankte de organisatie voor haar concrete bijdrage aan samenwerking. Minister Brouns kondigde aan dat de Blue Deal zich zal richten op gebiedsgerichte initiatieven en blijvende financiële ondersteuning van lokale besturen. Er komt extra aandacht voor het buitengebied en decentrale zuivering. En de doelfasering in het waterkwaliteitsbeleid moet een balans vinden tussen kosten en baten. Ook de landbouwsector zal efficiënter moeten omgaan met water. Verder wordt het bodemdecreet aangepast om kostenefficiënt de PFAS-problematiek aan te pakken en zal de vergunningverlening worden versneld.

Resultaatgericht en flexibel ontwerpen

Prof. Patrick Willems, voorzitter van VLARIO, liet op zijn beurt het licht schijnen op de impact van klimaatverandering op hydrologische extremen in Vlaanderen. De neerslagtekorten en -overschotten van de afgelopen jaren en de bijbehorende onzekerheden passeerden de revue. Willems introduceerde de ontwerpprincipes van ‘no regret’, duurzaamheid, flexibiliteit en adaptiviteit, die onder alle klimaatscenario’s effectief moeten zijn. Het doel is om de Code van Goede Praktijk uit 2012 aan te passen voor meer resultaatgericht en flexibel ontwerpen, zolang de doelen worden bereikt.

Dit moet zorgen voor robuuste ontwerpen die klimaatonzekerheden en extreme weersomstandigheden minimaliseren. Aan de hand van voorbeelden van Aquafin, Fluvius, PIDPA en Farys werd getoond hoe deze principes al in praktijk worden gebracht en hoe deze ervaringen kunnen worden vertaald naar nieuwe regels.

Gemeentelijke saneringsverplichting

Ingeborg Barrez van de Vlaamse Milieumaatschappij besprak de gemeentelijke saneringsverplichting en het meerjarenplan 2024-2027. Ze presenteerde de reductiedoelstellingen per gemeente en waterlichaam, en wees op de achterstand bij de aanleg van IBA’s. Veel projecten lopen immers vertraging op, vaak door afstemming met derden en budgettekorten. De terugkoppeling over het meerjarenplan 2024-2027 vormt de basis voor het volgende plan, waarin meer onderwerpen zoals IBA’s, assetmanagement en overstorten aan bod moeten komen, met een sluitend financieel plan. Tot slot kondigde ze de subsidie-oproep 2025 aan, waarvoor op 22 april een webinar is gepland.

Klimaatbestendig Vlaanderen

Ook Riet Lismont (VLARIO) nam het woord. Zij gaf een interessant overzicht van een reeks projecten en tools voor een klimaatbestendig Vlaanderen, en blikte vooruit op de Green Deal Klimaatbestendige Omgeving en het project Waterwijzer, waarvoor nog waterefficiënte projecten worden gezocht. Robin De Smedt van Departement Omgeving lanceerde dan weer in primeur de bodemmodule bij het groenblauwpeil. Meer info daarover vind je op de website groenblauwpeil.be.

Gezond boerenverstand

Ook Joris Relaes (ILVO) benadrukte sterk het belang van een gezonde bodem, en dit zowel voor waterbeheer als voor de landbouwer. Hij schetste de belangrijkste uitdagingen inzake waterkwaliteit en waterkwantiteit en koppelde daar oplossingsrichtingen aan op basis van het onderzoek in het ILVO, die echter steeds gericht en in functie van de context moeten worden ingezet. Tenslotte pleitte hij ervoor om meer in te zetten op het goed begrijpen van het gedrag, meer te investeren in overleg en in het opbouwen van vertrouwen.

Financiering van de waterketen

Wendy Francken, directeur van VLARIO, besprak tot slot de uitdagingen en oplossingen voor de financiering van de waterketen. Om alle ambities voor het gemeentelijke rioolbeheer waar te maken, is ongeveer 250 miljoen euro extra per jaar nodig. Ze benadrukte de noodzaak van een sluitende financiering en drong aan op een roadmap naar een ‘tariefregulering light’. VLARIO blijft ook vragende partij voor de introductie van een infiltratiebonus, en wil snel een vereenvoudiging van de procedures voor de RIO-subsidies.

VLARIO innovatieprijs

Traditiegetrouw werd ook de VLARIO innovatieprijs uitgereikt. Het waren de aanwezigen in de zaal die via hun smartphone de winnaar konden bepalen. Rietland en IBIC gingen met hun H2pOwer Phytoparking + oeverplantendak met de oppergaai aan de haal.