Vlaanderen nog niet klaar voor klimaatgeweld

Lange droogteperiodes doen het risico op mislukte oogsten en op brandgevaar in Vlaanderen toenemen. Bovendien doet dat het slechtste vermoeden voor klimaatgeweld en grote bosbranden in Europa de komende zomer. Dat kan gepaard gaan met enorme menselijke en materiële schade. We zijn er als samenleving nog niet op georganiseerd om die op te vangen, laat staan te vermijden. Vlaanderen worstelt met droogte omdat het regenwater onvoldoende wordt vastgehouden. Daardoor hebben meer en meer woningen te maken met scheuren en verzakkingen. Voorts worden die droogtes afgewisseld met langdurige en hevige regenval. Dat zal steeds vaker voorkomen en een waterbom kan grote delen van Vlaanderen overspoelen. Terwijl vandaag 4,5 % van de gebouwen risico loopt op wateroverlast, neemt dat tegen 2050 toe tot 8 %. Het gaat evenwel om een gemiddelde, want in enkele steden en gemeenten zal 20 tot 30 % van de gebouwen in de problemen kunnen komen.

Dat moet ons wakker schudden. We zetten wel degelijk stappen vooruit met de Blue deal, maar we gaan te traag. Ook kampt Vlaanderen met een onderhoudsachterstand van meer dan 10 miljard euro op wegen, bruggen en waterwerken, waarvan een kwart niet meer voldoet aan de kwaliteitsnormen. Intussen loert de klimaatverstoring om de hoek. De voorziene budgetten van deze legislatuur zijn hoog maar dekken niet alle achterstanden en toekomstige uitdagingen af. Ook woningeigenaars moeten hun eigendom beter beschermen. Klimaatrisico’s, droogte en waterveiligheid verdienen evenveel aandacht als de energiezuinigheid van een woning. Want zo neemt het risico op waterellende of verzakkingen en scheuren af.

Nochtans zijn er dringend zware investeringen nodig. We moeten onze rivieren opnieuw veel meer laten meanderen en water bovenstrooms meer vasthouden, bufferbekkens, infiltratiezones en hakseldammen voorzien … We moeten onze straten en pleinen klimaatadaptief inrichten opdat het regenwater kan infiltreren en meer bomen en groen voorzien voor het tegengaan van hittestress; de onderhoudsachterstand aanpakken bij onder andere oeververdediging, kaaimuren, sluizen … Denk maar aan de stuwen in Geraardsbergen die hopeloos verouderd zijn. Er dient extra geïnvesteerd te worden om onze basisinfrastructuur op orde te krijgen. Dit is een kost, maar tegelijk ook een investering die miljardenschade kan voorkomen.

De vraag is niet of maar wanneer klimaatgeweld Vlaanderen treft. Mijn oproep is om niet af te wachten, maar om een zo groot mogelijke paraplu te bouwen, waar we met zijn allen onder kunnen schuilen.

Caroline Deiteren
Directeur-generaal Embuild Vlaanderen