Leonardtunnel als referentieproject voor duurzame betonrenovatie

In opdracht van Agentschap Wegen & Verkeer werd recentelijk een ingrijpend betonherstel uitgevoerd in de Leonardtunnel, gelegen in de R0 rond Brussel. Het verloop van dit project, van studie tot herstelling, werd door studiebureau SANACON, in samenwerking met SBE, in goede banen geleid en mag gezien worden als een referentieproject voor het aanpakken van betonschade op een duurzame en economisch efficiënte manier.

Van schadebeeld naar herstelstrategie

Sinds 2019 is SANACON betrokken bij de studie en het advies voor de betonrenovatie van de dakplaat van de Leonardtunnel (360 m). Naar aanleiding van incidenten met vallende betonschollen werd een beknopt vooronderzoek uitgevoerd door EBS waaruit de aanwezigheid van chloride-indringing in combinatie met carbonatatie werd bevestigd en dus wees op ernstige risico’s op achterliggende wapeningscorrosie. De noodzaak voor een gespecialiseerde aanpak was duidelijk.

SBE en SANACON bundelden de krachten en gingen grondig te werk: een vast raster van staalnames (carbonatatie, chloriden) en betondekkingsmetingen werd gedefinieerd, waarmee de volledige tunnelkoker – en dus niet enkel de zichtbare schades – systematisch werd beoordeeld. Op basis van aanvullende gerichte onderzoeken (onder meer potentiaalmappings) werd een zonering uitgewerkt in functie van de ernst, omvang en oorzaak van de schade. Deze analyse werd statistisch onderbouwd met behulp van de software DIMCOST.

Herstelscenario’s

Uiteindelijk leidde het basisonderzoek en de daaraan gekoppelde restlevensduuranalyses tot een voorontwerp met drie scenario’s voor het betonherstel:

1. Volledig traditioneel betonherstel in combinatie met offeranodes (passieve KB)
2. Combinatie: 60 % van de dakplaat met KB met opgedrukte stroom en 40 % traditioneel herstel met offeranodes
3. Volvlakkig KB-systeem met opgedrukte stroom.Uiteindelijk werd gekozen voor deze laatste optie. Dit omwille van de hoogste reductie van het restrisico (corrosie wordt immers voor de volledige dakplaat gestopt) én de laagste totale kost indien gerekend werd met een onderhoudsvrije termijn van 50 jaar (over deze periode worden geen bijkomende investeringen of saneringen nodig geacht). Dat bleek een dappere keuze, aangezien deze techniek op dat moment nog relatief onbekend was bij de beheerder Agentschap Wegen & Verkeer. Echter, dankzij overleg en afstemming met SANACON konden de twijfels bij de opdrachtgever worden weggenomen.

Van lastenboek tot uitvoering

Na de definitieve keuze voor KB met opgedrukte stroom, hebben de specialisten van SANACON in samenwerking met SBE het voorontwerp omgezet naar een lastenboek, meetstaat en conceptuele uitvoeringsplannen, en werd voor de gunning aan de aannemer ook een technische screening uitgevoerd. Uiteindelijk werden alle detailontwerpen door de aannemer ter goedkeuring voorgelegd aan SANACON. Hierdoor kon alles vlot en efficiënt worden opgestart. Er was sprake van een constructieve samenwerking waarbij vooraf alles goed vastgelegd werd, wat resulteerde in een zeer vlot verloop van de werken. De coördinatie werd overkoepelend opgenomen door SBE. De aannemer leverde op zijn beurt resultaten van de controlemetingen aan en werkte mee aan een solide as-built dossier. Vertrouwen en vakkennis stonden hierbij centraal.

Uitvoering en opvolging

De werken betroffen enkel de dakplaat van de tunnelkoker van het niveau -2. De inrijhellingen en bovenliggende zones maakten geen deel uit van de initiële studie- en ontwerpopdracht. Voor het KB-systeem werd gewerkt met titanium (TiMMO) strips in spuitmortel. Elke KB-zone kreeg een formele goedkeuring voor overlaging met spuitmortel op basis van een visuele inspectie van de plaatsing van alle systeemcomponenten (anode, kathode, meetcellen) en nazicht van de benodigde controlemetingen (elektrische continuïteit, afwezigheid kortsluiting, controle meetcellen …).

Het KB-systeem werd inmiddels opgestart en ingeregeld. Via een digitaal platform hebben de betrokken partijen toegang tot de meetgegevens om de werking en performantie van het systeem in real-time op te volgen.

Conclusie

De Leonardtunnel vormt voor SANACON een waardevolle referentie op het vlak van grootschalig betonherstel in tunnels. De samenwerking tussen alle betrokken partijen (SBE, Agentschap Wegen en Verkeer, Jan De Nul), het gefaseerd technisch vooronderzoek, de keuze voor innovatieve technieken en de goede voorbereiding zorgden ervoor dat dit project efficiënt, veilig en duurzaam kon worden gerealiseerd. Een voorbeeld voor toekomstige tunnelrenovaties in Vlaanderen.